Αρκετοί αποκαλούν τον Richard Avedon δημιουργική ιδιοφυΐα του 20ου αιώνα, αφού δεν συνέθετε απλά πορτρέτα, αλλά φρόντιζε οι φωτογραφίες του να εκφράζουν την ομορφιά, και τη γοητεία. Με τον άνθρωπο να αποτελεί έμπνευση γι’ αυτόν και τις ανθρώπινες σχέσεις δημιουργικά ερεθίσματα, ο Avedon είχε τεράστια επίδραση στον κόσμο της φωτογραφίας μόδας. Το όραμά του, παρότι στην εποχή του θεωρείτο τολμηρό, επηρέασε τον κόσμο της φωτογραφίας μόδας και άλλαξε την οπτική των φωτογράφων.
Ο Richard Avedon εμφανίστηκε σε μια εποχή, που η φωτογραφία μόδας βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε στατικές πόζες που στόχο είχαν να πουλήσουν τα ρούχα αντί να μεταδώσουν ένα βαθύτερο μήνυμα. Ο Avedon, ωστόσο, προσπάθησε να απελευθερωθεί από αυτούς τους περιορισμούς, θέλοντας να αφήσει στην άκρη την απλή προώθηση ρούχων και να δημιουργήσει ιστορίες μέσα από τις φωτογραφίες του.
Μέσα από την πρωτοποριακή προσέγγιση του, μετέτρεψε τη φωτογραφία μόδας από στατικές απεικονίσεις σε δυναμικές αφηγήσεις, που αμφισβήτησαν τους συμβατικούς κανόνες. Με αυτόν τον τρόπο έδωσε ζωντάνια, ενέργεια, και δημιούργησε ένα αίσθημα ενθουσιασμού και απελευθέρωσης. Μάλιστα, ο αυθορμητισμός των μοντέλων, τους επέτρεψε να εκφράζονται πιο φυσικά.
Πολλές φωτογραφίες του εκδόθηκαν στο Harper’s BAZAAR US κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’50 και του ’60 και ήταν από τις πρώτες εικόνες μόδας, που εισήγαγαν τους αναγνώστες σε έναν διάλογο βασισμένο στη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Τα σκηνικά που χρησιμοποιούσε θύμιζαν αρκετά συχνά χολιγουντιανές ταινίες, ενώ τα μοντέλα του έμοιαζαν με πρωταγωνίστριες του σινεμά. Μέσω αυτού του στυλ, ο Avedon αποκάλυπτε διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητας ενός μοντέλου που συχνά κρύβονταν στην πασαρέλα.
Οι στενές σχέσεις του με μοντέλα και σχεδιαστές ενέπνευσαν μια ισχυρή προσέγγιση στην αφήγηση και τον δημιουργικό πειραματισμό πίσω από τον φακό. Ο Avedon κατάλαβε ότι ενώ οι τάσεις και τα στυλ των ρούχων είναι παροδικά, οι άνθρωποι που τα φτιάχνουν, τα φορούν και τα αντιπροσωπεύουν μπορούν να τους δώσουν έναν διαχρονικό χαρακτήρα.
Έτσι, η προσέγγιση του στη φωτογραφία μόδας ήταν βαθιά ριζωμένη στον εορτασμό της ατομικότητας και της ανθρώπινης σύνδεσης. Πίστευε ότι η μόδα δεν αφορούσε μόνο τα ρούχα αλλά και τους ανθρώπους που τα φορούσαν και μέσα από τον φακό του, απαθανάτιζε τις προσωπικότητες, τις εκφράσεις και τις αποχρώσεις των θεμάτων του, ανυψώνοντας τη φωτογραφία μόδας σε μια μορφή τέχνης που εξυμνούσε το ανθρώπινο πνεύμα.
Tο 1955, ο Avedon φωτογράφισε τη Dovima να ποζάρει ανάμεσα σε δύο ελέφαντες στο Cirque d’Hiver του Παρισιού φορώντας Dior. Η συγκεκριμένη φωτογράφιση ήταν μία από τις λίγες φορές που μία φωτογράφιση δεν πραγματοποιούνταν σε στούντιο αλλά σε εξωτερικό χώρο.
Ο Avedon αμφισβήτησε την παραδοσιακή ιδέα του περιορισμού της φωτογραφίας μόδας στα στούντιο, επιλέγοντας εξωτερικές τοποθεσίες, όπως είναι τα πάρκα και αντισυμβατικά μέρη. Με την ενσωμάτωση πραγματικών σκηνικών στις φωτογραφίες του, πρόσθεσε ένα στοιχείο αυθεντικότητας και δημιούργησε μια αίσθηση σύνδεσης μεταξύ των θεμάτων του και του περιβάλλοντος τους.
Στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, αποτύπωσε μια πιο κοινωνικά απελευθερωμένη γυναικεία ταυτότητα εκφράζοντας την τάση της εποχής. Οι φωτογραφίες του Avedon εξελίχθηκαν και εστίασαν περισσότερο σε «στιγμές» και όχι σε αφηγηματικές σκηνές.
Ομοίως, η δουλειά του φωτογράφου με σχεδιαστές μόδας κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90 αφορούσε τη δημιουργία εικόνων καμπάνιας που ξεπερνούσαν τα όρια μιας συγκεκριμένης εποχής ή συλλογής. Αυτό φάνηκε στις φωτογραφίσεις, που έκανε για τον επί χρόνια συνεργάτη και φίλο του, Gianni Versace.
Οι φωτογραφίες της συλλογής Άνοιξη/Καλοκαίρι 1980 του Versace οδήγησαν σε μία μακροχρόνια συνεργασία με το brand. Η δουλειά του Avedon για τη Versace αναμφίβολα διαμόρφωσε την ταυτότητα του brand, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, γιορτάζοντας ένα αισθησιακό, δυναμικό και ατρόμητο όραμα θηλυκότητας.
Παράλληλα, συνεργάστηκε με γνωστά supermodels της δεκαετίας του ’90 όπως η Kate Moss, η Christy Turlington, η Claudia Schiffer και η Naomi Campbell. Ο Richard Avedon με τις διαφορετικές συνεργασίες του αμφισβήτησε τους κοινωνικούς κανόνες και τις συμβάσεις. Αψήφησε τα φυλετικά και κοινωνικά όρια, παρουσιάζοντας μοντέλα διαφορετικών καταβολών και πολιτισμών σε μια εποχή, που η βιομηχανία ήταν ομοιογενής. Οι φωτογραφίες του γιόρτασαν τη συμπερίληψη, ανοίγοντας το διάλογο για συζητήσεις, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ποικιλομορφία στη μόδα.
Ο Richard Avedon έγινε, λοιπόν, γρήγορα συνώνυμο της καινοτομίας και της καλλιτεχνικής λάμψης, αναδιαμορφώνοντας το τοπίο της φωτογραφίας μόδας. Η τολμηρή και επαναστατική προσέγγισή του έχει εμπνεύσει αμέτρητους φωτογράφους και διαμόρφωσε την αντίληψη της βιομηχανίας για το τι μπορεί να είναι η φωτογραφία μόδας.
Πηγές: Harper’s Bazaar, The New Yorker
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Richard Lee/New York Post Archives
Η Δέσποινα Μπαράκη γεννήθηκε στην Αθήνα και σπουδάζει Γαλλική Φιλολογία. Από τότε που θυμάται τον εαυτό της γράφει, ενώ έχει εργαστεί για αρκετά χρόνια ως δημοσιογράφος γεύσης. Αγαπάει τον χώρο της μόδας και έχει ιδιαίτερη αδυναμία στις τσάντες και τα παπούτσια. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τις χειροτεχνίες φτιάχνοντας ευχετήριες κάρτες και κεριά.
