Μόδα για αρχάριους #29: Donyale Luna, μιλώντας για την πρώτη Αφροαμερικανή supermodel.
*Γράφει η Άννα Κιουμουρτζή.
Γεννήθηκε ως Peggy Ann Freeman στο Ντιτρόιτ το 1945 και μετονομάστηκε σε Donyale Luna ως έφηβη. Η Luna ήταν μια από αυτές τις γυναίκες. Εκείνες που είναι φτιαγμένες από όνειρα. Οι μούσες, οι πρωτοπόροι των οποίων η ζωή κινείται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Ο Salvador Dali την ανακήρυξε «μετενσάρκωση της Νεφερτίτης».
Ήταν η μεσαία κόρη τριών αδελφών: γεμάτη φως, η ζωή της περιστρεφόταν γύρω από σχολικές, εκκλησιαστικές και τοπικές θεατρικές παραγωγές. Ο David McCabe, γνωστός για τις φωτογραφίσεις των Twiggy, Andy Warhol και άλλων, είχε δηλώσει: ‘Έμεινα έκπληκτος” όταν το 1964 την ανακάλυψε με την Καθολική σχολική στολή της. ‘Ήταν τόσο ψηλή και τόσο λεπτή, και είχε την πιο απίστευτη οστική δομή.” Τότε ξεκίνησαν όλα. Προσκάλεσε την 18χρονη στη Νέα Υόρκη, όπου γνώρισε τη Nancy White. Η White εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τη νεαρή ομορφιά της, που αμέσως την σχεδίασε ένας εικονογράφος, και το αποτέλεσμα ανέβηκε στο εξώφυλλο του Harper’s Bazaar τον Ιανουάριο του 1965, του πρώτου που διέθετε μαύρο μοντέλο.
Η ιστορία της ως το εικονικό μοντέλο, ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1964, λίγους μήνες μετά την ψήφιση του Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων – που απαγορεύει νομικά τις φυλετικές διακρίσεις για πρώτη φορά στην αμερικανική ιστορία – και τα επόμενα χρόνια θα έβλεπε τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τις φυλετικές ταραχές, που κατέστρεψαν την πόλη καταγωγής της και την ίδρυση των Μαύρων Πανθήρων. Η Donyale Luna θα γινόταν το πρώτο μαύρο μοντέλο, που πραγματικά θα άρχιζε να αλλάζει τα πράγματα.
Η Luna υπέγραψε συμβόλαιο ενός έτους με τον φωτογράφο του Bazaar, Richard Avedon. Οι πρώτες φωτογραφίες του μοντέλου πρωτοεμφανίστηκαν σε ένα πρωτοποριακό εξασέλιδο στην έκδοση του Απριλίου 1965 του περιοδικού. Μια συνοδευτική λεζάντα στα ρούχα έγραφε: «Όπως φοριέται από την Donyale Luna με όλη τη χάρη και τη δύναμη ενός πολεμιστή Masai». Η Herald Tribune έγραψε τότε ένα άρθρο καταδικάζοντας τη λεζάντα ως παράδειγμα φυλετικής προκατάληψης και διερευνώντας τα προβλήματα της Αφροαμερικανής εργαζόμενης γυναίκας.
Παρ’ όλα αυτά, μετά από χρόνια διακρίσεων, η μαύρη ομορφιά είχε φτάσει ξαφνικά στην επικρατούσα μόδα. «Οι φωτογραφίες του Avedon με τα λαμπερά, αραχνοειδή άκρα της Luna, το πρόσωπο σε σχήμα κόμπρας και το ερμητικό πνεύμα προκάλεσαν μεγάλη προσοχή στον κόσμο της μόδας», έγραψε ο Joel Lobenthal στο Radical Rags: Fashions of the Sixties.
Ωστόσο, η πρώτη της πραγματική επιτυχία ήρθε αμέσως μετά την άφιξή της στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σύντομα φωτογραφήθηκε από τον David Bailey, τον William Klein, τον Helmut Newton και τον William Claxton. Τον Μάρτιο του 1966 έγινε το πρώτο μοντέλο Αφροαμερικανικής καταγωγής, που κοσμεί το εξώφυλλο της Vogue σε ένα γύρισμα με τον David Bailey, φορώντας ένα φόρεμα Chloé και εντυπωσιακά χρυσά σκουλαρίκια Mimi de N.
Εμπνευσμένο από τα πορτρέτα του Πικάσο, μόνο ένα έντονα γραμμωμένο μάτι είναι ορατό μέσα από τα δάχτυλά της, που σχηματίζουν ένα V για τη Vogue. Μέσα στο περιοδικό, εκτίθεται σε όλο της το μεγαλείο, ποζάροντας με την ανοιξιάτικη μόδα από το Παρίσι μαζί με τα μοντέλα Moyra Swan και Peggy Moffitt με τυπωμένα μεταξωτά χιτώνια από τον Christian Dior, Pierre Cardin και ένα αστραφτερό ασημένιο φόρεμα από τον Yves Saint Laurent.
Η ίδια συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε πολλές ταινίες, αρκετές σε παραγωγή του Andy Warhol και εμφανίστηκε σε άλλα δημοφιλή περιοδικά της εποχής όπως το Paris Match, το Twen, Britain’s Queen, το Playboy, καθώς και η Γαλλική έκδοση της Vogue. Το περιοδικό TIME την αναγνώρισε ακόμη και το 1966 σε ένα άρθρο με τίτλο “The Luna Year”. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, μετακόμισε στη Ρώμη για να πάρει μέρος στο Satyricon του Fellini (1969) και, αργότερα, στο Salomè του Carmelo Bene (1972). Εκείνη την περίοδο γνώρισε τον έρωτα, σύζυγο και πατέρα της κόρης της, Luigi Cazzaniga. Έναν ανερχόμενο φωτογράφο και τη δίδυμη ψυχή, που μοιράστηκε το όραμά της. Οι δυο τους ερωτεύτηκαν, ενθουσιάστηκαν με τη δημιουργικότητά τους και γύρισαν τον κόσμο. Η Luna πήρε επίσης μέρος στη διάσημη ταινία μόδας του William Klein, “Who are you Polly Maggoo?”
Πουθενά όμως η Luna δεν ήταν πιο δημιουργική από ότι κατά την ανασυγκρότηση του δικού της alter ego. Μετατράπηκε σε ένα αίνιγμα, που αλλάζει σχήμα, επινοώντας μια σειρά φαντασιών και αναληθειών. Της άρεσε να παίζει με φίλους, εραστές και δημοσιογράφους, φτιάχνοντας ιστορίες για τον εαυτό της, που σχεδιάστηκαν για να διασκεδάσουν ή να σοκάρουν. Όταν ερωτήθηκε από πού κατάγεται, θα απαντούσε: «Είμαι από το φεγγάρι, αγάπη μου». Είπε σε έναν φίλο της ότι οι γονείς της σκοτώθηκαν σε τροχαίο ατύχημα και ότι υιοθετήθηκε. Κάποτε ενημέρωσε τον ιταλικό Τύπο ότι έτρωγε τρία κιλά κρέας την ημέρα. Η επιτυχία της Luna στο Λονδίνο της έφερε μία νέα σειρά διάσημων φίλων, όπως τους Mick Jagger, Michael Caine, Julie Christie, Mia Farrow και τον Yul Brynner ανάμεσά τους. Έβγαινε με τον ηθοποιό Terence Stamp και τον Brian Jones των Rolling Stones. Όλοι όσοι τη γνώρισαν έμοιαζαν να έχουν ένα συναρπαστικό ανέκδοτο.
«Δεν είχε στήθος, αλλά μία πολύ έντονη παρουσία», είπε αστειευόμενη η παλιά της φίλη Pat Cleveland. «Περπατούσαμε στο δρόμο και το στόμα των αντρών άνοιγε με δέος. Όταν μπαίναμε στα εστιατόρια, οι άνθρωποι σταματούσαν να τρώνε και σηκώνονταν και χειροκροτούσαν. Έμοιαζε σαν ένα θαύμα, ή κάποιο είδος φαντασίας ». Σε ένα νυχτερινό κέντρο της Νέας Υόρκης το 1966 η Jackie Kennedy την πλησίασε και της είπε απλά: «Είσαι πολύ όμορφη».
Και όλη την ώρα, παράλληλα με τα επιτεύγματά της και τις αντιπαραθέσεις της, βρισκόταν κάπου εκεί κοντά και το φάντασμα των ναρκωτικών. Σε μία συνέντευξη στην New York Times ομολόγησε κάποτε ότι έπαιρνε LSD. «Νομίζω ότι είναι υπέροχο», είχε πει προκλητικά. Λίγο μετά μετακόμισε με τον ηθοποιό Klaus Kinski το 1969, ο οποίος την έδιωξε για υπερβολική λήψη ναρκωτικών. Αναπόφευκτα, η δουλειά της επηρεάστηκε. «Δεν εμφανιζόταν για δουλειές», θυμάται η επίσης Αφροαμερικανικής καταγωγής φίλη της, Beverly Johnson.
«Δεν δυσκολεύτηκε, το έκανε δύσκολο για τον εαυτό της». Και σε ηλικία 32 ετών, η λήψη ναρκωτικών πρόλαβε την Donyale Luna. Αποξενωμένη από τον τότε σύζυγό της, Ιταλό φωτογράφο, πέθανε στη Ρώμη τα ξημερώματα της 17ης Μαΐου 1979 από τυχαία υπερβολική δόση ηρωίνης. Άφησε πίσω της μια κόρη 18 μηνών, την Dream. ήταν δυναμική και δημιουργική μέχρι το τέλος. Βλέπουμε πόσο αληθινή και γεμάτη ήταν η ζωή της κοιτάζοντας όλες τις φωτογραφίες της. Ποζάρει θεατρικά, σαν μία παράξενη και αιθέρια παρουσία. Με μοναδικό ταλέντο και δίψα για τόσα πολλά. Μπορείτε να νιώσετε πόσο ζωντανή, παρούσα και απόλυτα συνδεδεμένη ήταν με τη ζωή.
Παρά το τραγικό της τέλος αφήνει πίσω της μια υπέροχη ιστορία, σε έναν κόσμο ο οποίος είναι επιτέλους έτοιμος να γιορτάσει μια νεαρή Αφροαμερικανίδα από το Ντιτρόιτ, που δεν άφησε τους άλλους να την ορίσουν. Άνοιξε τον δρόμο με τη δική της μοναδική προσωπικότητα, ενέπνευσε μεγάλους καλλιτέχνες και ήρθε όπως και έφυγε. Σαν ένα θαύμα εξ ουρανού. H Donyale Luna είναι ένας μύθος, που έζησε και οφείλουμε να μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτό.
